Các loại van bướm phổ biến hiện nay trên thị trường

Khi nhắc đến thiết bị van công nghiệp, các loại van bướm luôn là lựa chọn hàng đầu bởi thiết kế gọn nhẹ, dễ sử dụng và chi phí hợp lý. Tuy nhiên, không phải ai cũng biết rằng van bướm có rất nhiều loại khác nhau – mỗi loại lại có cấu tạo, cơ chế hoạt động và ứng dụng riêng biệt. Nếu bạn đang phân vân giữa van tay gạt, van điều khiển điện hay van lệch tâm ba… thì bài viết này chính là dành cho bạn!

Với kinh nghiệm thực tiễn từ hàng ngàn công trình, Thép Bảo Tín sẽ giúp bạn hiểu rõ từng loại van bướm phổ biến hiện nay – từ định nghĩa, cấu tạo, ưu – nhược điểm đến ứng dụng thực tế – để bạn dễ dàng chọn được loại phù hợp nhất cho hệ thống đường ống của mình.

Van bướm tay gạt

Van bướm tay gạt là dòng van điều khiển bằng cơ, sử dụng tay gạt để xoay đĩa van, từ đó điều tiết hoặc đóng/mở hoàn toàn dòng chảy trong đường ống. Đây là loại van phổ biến nhất trong nhóm van bướm nhờ thiết kế đơn giản, thao tác nhanh và giá thành phải chăng.

Cấu tạo và nguyên lý hoạt động

Một van bướm tay gạt thông thường bao gồm các bộ phận chính:

• Thân van: Làm từ gang, thép, inox hoặc nhựa.
• Đĩa van: Có dạng hình tròn giống cánh bướm, nằm giữa thân van.
• Trục van: Kết nối giữa tay gạt và đĩa van.
• Tay gạt: Gắn bên ngoài, dùng để điều khiển đĩa xoay.
• Gioăng làm kín: Thường làm từ EPDM, NBR, giúp ngăn rò rỉ khi đóng van.

Nguyên lý hoạt động:

Khi bạn xoay tay gạt 90 độ, đĩa van sẽ chuyển từ vị trí mở sang vị trí đóng hoặc ngược lại. Nhờ thiết kế đòn bẩy, thao tác đóng/mở cực kỳ nhanh chóng và trực quan. Một số van có khóa định vị tay gạt ở các góc độ khác nhau để điều tiết lưu lượng.

Ưu điểm và nhược điểm

Ưu điểm của van bướm tay gạt:

• Thao tác đơn giản, không cần điện hay khí nén.
• Giá thành rẻ nhất trong các loại van bướm.
• Dễ lắp đặt và bảo trì.
• Phù hợp cho các đường ống có kích thước nhỏ đến trung bình (DN50 – DN200).
• Có thể dùng để điều tiết lưu lượng ở mức cơ bản.

Nhược điểm của van bướm tay gạt:

• Không phù hợp cho đường ống kích thước lớn do cần lực tay lớn.
• Không tối ưu với hệ thống có áp suất cao hoặc dòng chảy mạnh.
• Dễ bị mài mòn nếu dùng trong môi trường có cặn, hạt rắn hoặc hóa chất ăn mòn.

Ứng dụng thực tế của van bướm tay gạt

Van bướm tay gạt thường được dùng trong các hệ thống:

• Cấp thoát nước dân dụng và công nghiệp
• PCCC (phòng cháy chữa cháy)
• Hệ thống HVAC (điều hòa, thông gió)
• Xử lý nước thải, bể bơi, tưới tiêu nông nghiệp
• Các dây chuyền sản xuất thực phẩm, đồ uống

Van bướm tay quay (hộp số)

Van bướm tay quay, còn gọi là van bướm hộp số, là phiên bản nâng cấp của van tay gạt – sử dụng tay quay kết hợp hộp số để vận hành. Thiết kế này giúp bạn đóng/mở van nhẹ nhàng hơn, đặc biệt hiệu quả với các đường ống lớn hoặc hệ thống có áp lực cao.

Cấu tạo và nguyên lý hoạt động

Van bướm tay quay gồm các bộ phận chính:

• Thân van: Đúc từ gang, thép hoặc inox tùy nhu cầu.
• Đĩa van: Hình tròn, xoay theo trục khi vận hành.
• Trục van: Truyền lực từ tay quay xuống đĩa.
• Tay quay (vô lăng): Cấu tạo dạng bánh xe, kết nối với hộp số.
• Hộp số giảm tốc: Giúp tăng mô-men xoắn, giảm lực tay cần thiết khi xoay.
• Gioăng làm kín: Thường là EPDM, NBR hoặc PTFE.

Nguyên lý hoạt động:

Khi bạn xoay tay quay, lực tác động sẽ đi qua hộp số giảm tốc và truyền tới trục van, làm xoay đĩa van một cách từ từ. Van có thể mở hoàn toàn, đóng hoàn toàn, hoặc giữ ở các góc độ trung gian để điều tiết dòng chảy. So với tay gạt, thao tác tuy chậm hơn nhưng nhẹ nhàng và chính xác hơn nhiều.

Ưu điểm và nhược điểm

Ưu điểm của van bướm tay quay:

• Vận hành êm ái, ít tốn sức, phù hợp với van lớn (từ DN150 trở lên).
• Điều khiển lưu lượng chính xác hơn nhờ chuyển động chậm.
• Độ bền cao, phù hợp với hệ thống áp suất lớn hoặc dòng chảy mạnh.
• Có thể điều chỉnh góc mở dễ dàng.

Nhược điểm của van bướm tay quay:

• Kích thước lớn hơn tay gạt, cần không gian lắp đặt rộng hơn.
• Thao tác đóng/mở chậm hơn.
• Giá thành cao hơn so với van tay gạt cùng cỡ.

Ứng dụng thực tế của van bướm tay quay

Van bướm tay quay được ứng dụng rộng rãi trong:

• Hệ thống cấp nước công nghiệp và đô thị
• Hệ thống xử lý nước thải
• Nhà máy hóa chất, thực phẩm, dược phẩm
• Trạm bơm, nhà máy điện, nhà máy xi măng
• Các hệ thống yêu cầu kiểm soát dòng chảy ổn định và chính xác

Van bướm điều khiển điện

Van bướm điều khiển điện là loại van sử dụng motor điện để điều khiển đĩa van đóng/mở tự động thay vì thao tác bằng tay. Loại van này rất phù hợp với hệ thống cần tự động hóa hoặc điều khiển từ xa – như qua tủ điện, PLC, hoặc hệ thống SCADA.

Cấu tạo và nguyên lý hoạt động

Van gồm hai phần chính:

• Phần cơ học (thân van): giống như các van bướm thông thường, có thân van, đĩa, trục và gioăng làm kín.
• Phần điều khiển điện: bao gồm motor điện, hộp số giảm tốc, bộ điều khiển và tín hiệu phản hồi.

Motor điện có thể sử dụng nguồn 12V/24V/110V/220V AC hoặc DC, tùy theo hệ thống.

Nguyên lý hoạt động:

Khi bạn cấp điện, motor sẽ quay và truyền lực qua hộp số để xoay trục van, từ đó làm xoay đĩa van theo góc mong muốn (thường từ 0° đến 90°). Có hai chế độ phổ biến:

• ON/OFF: van chỉ mở hoặc đóng hoàn toàn.
• Tuyến tính (Modulating): cho phép điều chỉnh góc mở – đóng để kiểm soát lưu lượng một cách chính xác.

Ưu điểm và nhược điểm

Ưu điểm của van bướm điều khiển điện:

• Điều khiển tự động, chính xác và không cần thao tác bằng tay.
• Phù hợp cho tích hợp PLC, SCADA, các hệ thống điều khiển thông minh.
• Có thể lắp đặt ở những vị trí xa, khó tiếp cận.
• Vận hành ổn định, êm ái, không cần khí nén.
• Độ an toàn cao, không bị ảnh hưởng bởi áp lực nước.

Nhược điểm của van bướm điều khiển điện:

• Cần nguồn điện ổn định và bảo vệ motor khỏi nước/ẩm.
• Tốc độ đóng/mở chậm hơn so với van khí nén (thường 10 – 45 giây).
• Giá thành cao hơn van tay gạt, tay quay.
• Trong trường hợp mất điện, van không tự động về trạng thái ban đầu (nếu không tích hợp cơ cấu trả về).

Ứng dụng thực tế của van bướm điều khiển điện

Van bướm điều khiển điện được sử dụng trong:

• Hệ thống PCCC và cấp thoát nước thông minh
• Nhà máy xử lý nước, hóa chất, thực phẩm
• Các trạm bơm và hệ thống bơm tự động
• Hệ thống HVAC (điều hòa, thông gió)
• Các dây chuyền công nghiệp có yêu cầu tự động hóa cao và kiểm soát lưu lượng chặt chẽ

Van bướm điều khiển khí nén

Van bướm điều khiển khí nén là loại van sử dụng áp lực khí nén (thường từ 3 – 8 bar) để vận hành đĩa van. Nhờ tốc độ phản hồi cực nhanh, loại van này được ứng dụng rộng rãi trong các nhà máy công nghiệp cần xử lý dòng chảy một cách tự động và tức thì.

Cấu tạo và nguyên lý hoạt động

Van gồm 2 phần chính:

1. Phần van cơ khí: tương tự các dòng van bướm khác, với thân, đĩa, trục, gioăng làm kín.
2. Bộ truyền động khí nén (pneumatic actuator):

• Gồm loại tác động đơn (có lò xo trả về) và tác động kép (đóng/mở bằng khí nén cả hai chiều).
• Có thể kết hợp thêm van điện từ, cảm biến vị trí, hoặc bộ điều tiết tuyến tính tùy theo nhu cầu.

Nguyên lý hoạt động:

Khí nén được cấp vào buồng khí của bộ điều khiển, tạo ra lực đẩy làm xoay trục van theo góc định sẵn (thường là 90 độ). Khi ngừng cấp khí:

• Với loại tác động kép, van giữ nguyên vị trí.
• Với loại tác động đơn, van sẽ tự động trở về trạng thái ban đầu nhờ lò xo.

Loại van này có thể hoạt động ở hai chế độ:

• ON/OFF: đóng hoặc mở hoàn toàn.
• Tuyến tính: điều chỉnh góc mở theo lưu lượng cần thiết (cần gắn thêm bộ điều tiết).

Ưu điểm và nhược điểm

Ưu điểm của van bướm điều khiển khí nén:

• Tốc độ đóng/mở cực nhanh (1–2 giây), phù hợp cho ứng dụng cần phản hồi tức thì.
• Tự động hóa hoàn toàn, không cần thao tác thủ công.
• Giá thành hợp lý hơn so với van điều khiển điện cùng công suất.
• Bền bỉ, ít hỏng vặt, chịu được môi trường công nghiệp khắc nghiệt.
• Dễ tích hợp vào hệ thống điều khiển logic.

Nhược điểm của van bướm điều khiển khí nén:

• Cần có nguồn khí nén ổn định và hệ thống cấp khí riêng.
• Vận hành nhanh có thể gây búa nước trong hệ thống ống nếu không thiết kế đúng.
• Cần kỹ thuật viên có chuyên môn để lắp đặt và bảo trì bộ điều khiển.
• Không có loại size nhỏ dưới DN50.

Ứng dụng thực tế của van bướm điều khiển khí nén

Van bướm điều khiển khí nén thường xuất hiện trong:

• Dây chuyền sản xuất xi măng, giấy, thực phẩm, dược phẩm
• Hệ thống cấp thoát nước công nghiệp, xử lý nước thải
• Hệ thống khí nén, gas, lò hơi, nhiệt điện
• Các quy trình yêu cầu tốc độ phản ứng cao và tự động hóa hoàn toàn

Van bướm điều khiển thủy lực

Van bướm điều khiển thủy lực là loại van bướm sử dụng áp lực chất lỏng (dầu thủy lực) để điều khiển đĩa van đóng/mở. Đây là lựa chọn lý tưởng cho các hệ thống công nghiệp nặng, yêu cầu lực vận hành lớn, kiểm soát chính xác, và độ tin cậy cao.

Cấu tạo và nguyên lý hoạt động

Tương tự như các loại van bướm khác, cấu tạo gồm:

• Thân van, đĩa van, trục van và gioăng làm kín.
• Bộ truyền động thủy lực: bao gồm xilanh thủy lực, bơm dầu, van điều hướng, cảm biến áp suất và đôi khi là tủ điều khiển.

Hệ thống thủy lực có thể được tích hợp độc lập hoặc đồng bộ với toàn bộ máy móc trong nhà máy.

Nguyên lý hoạt động:

Khi bạn cấp dầu thủy lực vào bộ truyền động, áp suất của chất lỏng sẽ đẩy piston hoặc bánh răng truyền lực xoay trục van, làm đĩa van mở hoặc đóng. Khi dừng cấp dầu, van có thể giữ nguyên vị trí hoặc trở về trạng thái ban đầu (nếu có cơ cấu hồi).

Van có thể hoạt động ở chế độ ON/OFF hoặc tuyến tính, tùy thuộc vào cấu hình hệ thống điều khiển.

Ưu điểm và nhược điểm

Ưu điểm của van bướm điều khiển thủy lực:

• Chịu áp lực rất cao, có thể vượt ngưỡng 3000 psi.
• Điều khiển ổn định, chính xác trong mọi điều kiện.
• Vận hành mạnh mẽ, phù hợp với các van có kích thước lớn.
• Không bị ảnh hưởng bởi nhiệt độ môi trường như khí nén hoặc điện.
• Ít bộ phận chuyển động, độ bền cơ học cao.

Nhược điểm của van bướm điều khiển thủy lực:

• Hệ thống phức tạp, đòi hỏi kỹ thuật chuyên sâu khi lắp đặt và bảo trì.
• Giá thành cao, cần không gian bố trí hệ thống thủy lực.
• Cần kiểm tra định kỳ để tránh rò rỉ dầu thủy lực.
• Vận hành chậm hơn khí nén, chi phí vận hành cao hơn điện ở một số hệ thống nhỏ.

Ứng dụng thực tế của van bướm điều khiển thủy lực

Van bướm điều khiển thủy lực thường được dùng trong:

• Công nghiệp nặng: như nhà máy luyện kim, khai khoáng, đúc kim loại.
• Ngành năng lượng: nhà máy thủy điện, nhiệt điện, đập nước.
• Thiết bị cơ giới: xe nâng, máy ép, cần cẩu, hệ thống cẩu trục.
• Hệ thống áp suất lớn: nơi các loại van khí nén hoặc điện không đáp ứng được lực vận hành.

Van bướm kiểu Wafer

Van bướm kiểu wafer là loại van được kẹp trực tiếp giữa hai mặt bích của đường ống nhờ các bulong xuyên suốt, mà không cần vấu ren hay mặt bích riêng trên thân van. Đây là kiểu kết nối phổ biến nhất và tiết kiệm chi phí nhất trong các dòng van bướm hiện nay.

Cấu tạo và nguyên lý hoạt động

Cấu tạo:

• Thân van: Không có tai bắt bulong riêng, thiết kế trơn để kẹp giữa hai mặt bích.
• Lỗ dẫn hướng: Có hai lỗ định vị (dẫn hướng) để cân chỉnh khi lắp đặt.
• Các bộ phận khác như đĩa van, trục, gioăng làm kín và tay điều khiển giống như các dòng van bướm khác.
• Van wafer có thể kết hợp với mọi hình thức điều khiển: tay gạt, tay quay, điện hoặc khí nén.

Nguyên lý hoạt động:

Van được lắp kẹp giữa hai mặt bích đường ống bằng các bulong dài. Khi vận hành, đĩa van xoay quanh trục để đóng/mở dòng chảy. Nhờ thiết kế gọn, lực tác động ít bị thất thoát.

Ưu điểm và nhược điểm

Ưu điểm của van bướm kiểu Wafer

• Thiết kế nhỏ gọn, nhẹ, phù hợp không gian hẹp.
• Lắp đặt nhanh chóng, không cần tháo rời hệ thống.
• Chi phí thấp, là loại van bướm có giá thành kinh tế nhất.
• Tương thích nhiều tiêu chuẩn mặt bích (DIN, ANSI, JIS…).

Nhược điểm của van bướm kiểu Wafer

• Độ kín phụ thuộc vào mặt bích và bulong siết, không phù hợp với hệ thống có rung động mạnh.
• Khi cần bảo trì, thường phải ngắt toàn bộ hệ thống để tháo van.
• Không lý tưởng cho các ứng dụng chịu áp lực quá cao.

Ứng dụng thực tế của van bướm kiểu Wafer

Van bướm wafer được sử dụng nhiều trong:

• Hệ thống cấp nước, thoát nước, xử lý nước sạch/nước thải
• Hệ thống HVAC, phòng cháy chữa cháy (PCCC)
• Nhà máy sản xuất thực phẩm, hóa chất, dược phẩm
• Hệ thống lò hơi, tòa nhà cao tầng với yêu cầu kết nối nhanh và tiết kiệm chi phí

Van bướm kiểu Lug

Van bướm kiểu lug là loại van có các vấu ren (tai bắt bulong) được đúc sẵn trên thân van. Khác với van wafer, van lug cho phép bắt bulong độc lập từng bên, nhờ đó bạn có thể tháo rời một bên đường ống mà không ảnh hưởng đến bên còn lại – rất tiện lợi trong bảo trì hoặc thay thế.

Cấu tạo và nguyên lý hoạt động

Cấu tạo:

• Thân van: Dày và nặng hơn wafer, có nhiều lỗ ren (lug) để bắt bulong từng bên mặt bích.
• Đĩa van – trục – gioăng làm kín: tương tự các loại van bướm khác.
• Cơ cấu điều khiển: có thể là tay gạt, tay quay, điều khiển điện hoặc khí nén.

Thiết kế này mang lại độ chắc chắn cao hơn và khả năng chống rò rỉ tốt hơn.

Nguyên lý hoạt động:

Van được bắt cố định vào hai đầu mặt bích bằng bulong vặn trực tiếp vào các tai ren trên thân van. Khi vận hành, đĩa xoay quanh trục để đóng hoặc mở dòng chảy. Nhờ thiết kế chắc chắn, van lug vận hành ổn định ngay cả khi tháo một bên mặt bích.

Ưu điểm và nhược điểm

Ưu điểm của van bướm kiểu Lug:

• Kết nối chắc chắn, chịu áp lực tốt hơn so với kiểu wafer.
• Cho phép tháo rời một bên đường ống mà không cần ngắt toàn hệ thống – rất thuận tiện trong bảo trì.
• Tăng độ kín khít và độ bền, hạn chế rò rỉ ở hệ thống áp lực cao.
• Phù hợp cho cả lắp đặt cố định và hệ thống thường xuyên tháo lắp.

Nhược điểm của van bướm kiểu Lug:

• Nặng và cồng kềnh hơn van wafer.
• Giá thành cao hơn do thân van được đúc chắc và ren chính xác.
• Việc lắp đặt cần nhiều bulong hơn, thời gian thi công lâu hơn đôi chút.

Ứng dụng thực tế của van bướm kiểu Lug

Van bướm lug là lựa chọn ưu tiên trong các hệ thống:

• Công nghiệp hóa chất, dầu khí, thực phẩm
• Hệ thống có áp suất cao hoặc yêu cầu độ kín nghiêm ngặt
• Công trình yêu cầu bảo trì thường xuyên, như trạm xử lý nước, nhà máy sản xuất
• Hệ thống ống nhánh, nơi cần linh hoạt tháo lắp từng đoạn đường ống

Van bướm mặt bích

Van bướm mặt bích là dòng van có mặt bích đúc liền hai đầu thân van, được bắt chặt với mặt bích của đường ống bằng bulong và đai ốc. Đây là loại van bướm có kết nối chắc chắn và độ kín cao nhất, đặc biệt thích hợp với đường ống cỡ lớn hoặc hệ thống áp lực cao.

Cấu tạo và nguyên lý hoạt động

Cấu tạo:

• Thân van: Đúc liền mặt bích ở hai đầu, thường từ gang cầu, thép, inox.
• Đĩa van – trục – gioăng làm kín: tương tự các loại van bướm khác.
• Cơ cấu điều khiển: hỗ trợ đa dạng như tay quay, điều khiển điện, khí nén.
• Mặt bích: phù hợp với các tiêu chuẩn kết nối như JIS, ANSI, DIN…

Nguyên lý hoạt động:

Van được gắn trực tiếp vào đường ống bằng hệ thống bulong – đai ốc siết mặt bích. Khi vận hành, trục van quay làm xoay đĩa van đóng hoặc mở dòng chảy. Do kết nối mặt bích kín khít, van hoạt động ổn định trong môi trường có áp suất lớn và dòng chảy mạnh.

Ưu điểm và nhược điểm

Ưu điểm của van bướm mặt bích:

• Kết nối cực kỳ chắc chắn, chống rung, chịu áp suất cao.
• Độ kín cao, hạn chế tối đa rò rỉ lưu chất.
• Phù hợp cho đường ống có kích thước lớn (DN300 trở lên).
• Dễ lắp đặt, tháo rời khi cần bảo trì hoặc thay thế.

Nhược điểm của van bướm mặt bích:

• Trọng lượng nặng, kích thước cồng kềnh hơn các loại wafer và lug.
• Giá thành cao, chi phí vận chuyển và lắp đặt lớn hơn.
• Yêu cầu không gian rộng để thao tác lắp đặt.

Ứng dụng thực tế của van bướm mặt bích

Van bướm mặt bích được ứng dụng rộng rãi trong:

• Nhà máy công nghiệp nặng, hóa chất, dầu khí, giấy, điện
• Hệ thống xử lý nước công suất lớn, đập thủy điện, trạm bơm
• Hệ thống chịu áp suất hoặc nhiệt độ cao
• Hệ thống đường ống cố định, không yêu cầu tháo lắp thường xuyên

Van bướm đồng tâm

Van bướm đồng tâm (Concentric Butterfly Valve) là dòng van bướm có trục van nằm trùng với tâm của đĩa van và tâm đường ống. Đây là thiết kế cơ bản và lâu đời nhất trong các loại van bướm, được ứng dụng phổ biến trong các hệ thống có áp suất và nhiệt độ vừa phải.

Cấu tạo và nguyên lý hoạt động

Cấu tạo:

• Thân van: thường làm bằng gang, inox hoặc thép.
• Đĩa van: đặt chính giữa thân, trục xuyên qua tâm đĩa.
• Trục van: nằm đúng tâm đường ống, tạo thành một trục xoay duy nhất.
• Gioăng làm kín: bố trí quanh thân van, giúp đĩa đóng chặt khi xoay.

Nguyên lý hoạt động:

Khi bạn điều khiển (tay gạt, tay quay, điện hoặc khí nén), trục van quay khiến đĩa van xoay vuông góc với dòng chảy để đóng/mở hoặc điều tiết lưu lượng. Do đĩa luôn nằm trong dòng chảy, kể cả khi mở hoàn toàn, nên sẽ có một phần lực cản nhất định.

Ưu điểm và nhược điểm

Ưu điểm của van bướm đồng tâm:

• Thiết kế đơn giản, nhỏ gọn, dễ lắp đặt.
• Chi phí thấp nhất trong nhóm van bướm.
• Mô-men xoắn vận hành thấp, dễ thao tác bằng tay.
• Phù hợp với các hệ thống không yêu cầu độ kín cao tuyệt đối.

Nhược điểm của van bướm đồng tâm:

• Đĩa luôn tiếp xúc với dòng chảy, gây mài mòn nhanh hơn.
• Hiệu suất làm kín và độ bền thấp hơn các loại lệch tâm.
• Không lý tưởng cho áp suất và nhiệt độ cao.
• Có thể gây sụt áp trong hệ thống nếu dùng lâu dài.

Ứng dụng thực tế của van bướm đồng tâm

Van bướm đồng tâm phù hợp cho:

• Hệ thống cấp thoát nước, xử lý nước thải
• PCCC, HVAC, nhà máy thực phẩm – đồ uống
• Đường ống có áp suất và nhiệt độ trung bình
• Công trình dân dụng, tòa nhà, khu đô thị

Van bướm lệch tâm kép (Double Offset)

Van bướm lệch tâm kép (Double Offset) là phiên bản cải tiến của van bướm đồng tâm. Trục van được thiết kế lệch khỏi tâm đĩa và lệch khỏi tâm đường ống, giúp đĩa van thoát khỏi bề mặt làm kín ngay khi bắt đầu mở, từ đó giảm ma sát, tăng tuổi thọ và hiệu suất làm kín.

Cấu tạo và nguyên lý hoạt động

Cấu tạo:

• Thân van: thường bằng gang cầu, inox hoặc thép.
• Đĩa van: được thiết kế đặc biệt, có hai điểm lệch so với trục.
• Trục van: không nằm chính giữa đĩa như loại đồng tâm.
• Gioăng làm kín: thường là PTFE, cao su hoặc kim loại mềm.
• Cơ cấu điều khiển: tay quay, điện, khí nén.

Nguyên lý hoạt động:

Khi bạn mở van, thiết kế lệch tâm kép sẽ khiến đĩa van di chuyển tách dần khỏi gioăng làm kín, thay vì cọ sát trực tiếp như van đồng tâm. Khi đóng lại, đĩa ép vào bề mặt làm kín nhờ lực xoay, tạo độ kín tốt hơn. Cách vận hành này giảm đáng kể ma sát và hao mòn, đặc biệt hữu ích trong hệ thống đóng mở thường xuyên.

Ưu điểm và nhược điểm

Ưu điểm của van bướm lệch tâm kép:

• Giảm ma sát và mài mòn gioăng, kéo dài tuổi thọ van.
• Độ kín cao hơn van đồng tâm, phù hợp với áp suất lớn hơn.
• Vận hành nhẹ nhàng, mô-men xoắn thấp, dễ điều khiển.
• Thiết kế vẫn tương đối nhỏ gọn, tiết kiệm không gian.
• Hoạt động êm và ít gây sụt áp.

Nhược điểm của van bướm lệch tâm kép:

• Chi phí cao hơn van bướm đồng tâm.
• Không đạt độ kín tuyệt đối như van lệch tâm ba (triple offset).
• Cần lựa chọn gioăng và vật liệu phù hợp để phát huy tối đa hiệu quả.

Ứng dụng thực tế của van bướm lệch tâm kép

Van bướm lệch tâm kép thường được sử dụng trong:

• Nhà máy xử lý nước thải, hóa chất, thực phẩm, dược phẩm
• Ngành dầu khí, năng lượng, hơi nóng
• Các hệ thống yêu cầu độ kín cao, vận hành thường xuyên
• Công trình công nghiệp và nhà máy sản xuất quy mô lớn

Van bướm lệch tâm ba (Triple Offset)

Van bướm lệch tâm ba (Triple Offset), còn gọi là van bướm lệch tâm tam cấp, là dòng van có thiết kế đặc biệt với ba điểm lệch tâm. Đây là loại van bướm tiên tiến nhất hiện nay, có khả năng làm kín tuyệt đối (bubble-tight), chuyên dùng cho môi trường khắc nghiệt với áp suất và nhiệt độ cực cao.

Cấu tạo và nguyên lý hoạt động

Cấu tạo:

• Thân van: thường làm từ thép carbon, thép không gỉ hoặc vật liệu siêu bền.
• Đĩa van: được thiết kế theo dạng hình côn (hình nón).
• Trục van: lệch cả theo trục đứng, trục ngang và góc xoay, tạo ra 3 điểm lệch.
• Gioăng làm kín: sử dụng kim loại – kim loại hoặc kim loại – graphite, cho phép làm kín hoàn toàn mà vẫn bền trong điều kiện khắc nghiệt.
• Bộ truyền động: thường là điều khiển điện, khí nén hoặc tay quay với mô-men xoắn lớn.

Nguyên lý hoạt động:

• Khi bạn xoay van, nhờ thiết kế 3 điểm lệch:
• Đĩa van không tiếp xúc với gioăng trong suốt quá trình xoay – chỉ chạm vào điểm cuối cùng khi đóng hoàn toàn.
• Điều này tạo ra chuyển động cam (camming action) – gần như không có ma sát khi đóng/mở.
• Kết quả là khả năng làm kín tuyệt đối, đồng thời bảo vệ gioăng khỏi mài mòn.

Ưu điểm và nhược điểm

Ưu điểm của van bướm lệch tâm ba:

• Làm kín tuyệt đối ngay cả với môi chất khí, hơi nóng, áp suất cao.
• Độ bền vượt trội, tuổi thọ dài do giảm tối đa ma sát.
• Hoạt động ổn định trong môi trường khắc nghiệt, kể cả ăn mòn, nhiệt cao.
• Phù hợp với các hệ thống cần an toàn cao, không rò rỉ.
• Đáp ứng tiêu chuẩn chống cháy nổ (Fire Safe – API 607).

Nhược điểm của van bướm lệch tâm ba:

• Giá thành cao, chỉ phù hợp cho hệ thống yêu cầu kỹ thuật cao.
• Thiết kế phức tạp, cần đơn vị lắp đặt có chuyên môn.
• Không cần thiết cho các hệ thống đơn giản, áp lực thấp.

Ứng dụng thực tế của van bướm lệch tâm ba

Van bướm lệch tâm ba thường được dùng trong:

• Ngành dầu khí, hóa dầu, lọc hóa chất
• Nhà máy nhiệt điện, thủy điện, lò hơi, nồi hơi áp suất cao
• Hệ thống hơi nóng, khí nén công nghiệp
• Ngành thực phẩm, dược phẩm có yêu cầu về độ kín tuyệt đối
• Các đường ống an toàn cao, phòng nổ, phòng sạch

Lời kết

Như bạn đã thấy, các loại van bướm trên thị trường hiện nay vô cùng đa dạng – từ những dòng cơ bản như van tay gạt, tay quay cho đến các dòng tự động hóa hiện đại như điều khiển điện, khí nén, hay chuyên dụng cao cấp như van bướm lệch tâm ba. Mỗi loại đều có ưu điểm và giới hạn riêng, phù hợp với từng mục đích sử dụng, môi trường vận hành và ngân sách cụ thể.

Để lựa chọn được van bướm phù hợp, bạn cần xác định rõ nhu cầu hệ thống: môi chất là gì, áp suất bao nhiêu, nhiệt độ thế nào, có cần tự động hóa hay không, và từ đó mới quyết định loại van, vật liệu, kiểu kết nối và bộ điều khiển đi kèm.

Liên hệ ngay với Thép Bảo Tín – Đơn vị phân phối van công nghiệp uy tín!

• Tư vấn kỹ thuật tận tâm, gợi ý loại van phù hợp nhất với hệ thống của bạn
• Sản phẩm đa dạng: van Hàn Quốc, Nhật, Trung Quốc, đầy đủ CO – CQ
• Giá cả cạnh tranh, giao hàng nhanh toàn quốc
• Hotline: 0932 059 176
• Email: kinhdoanh@thepbaotin.com

Hãy để Thép Bảo Tín đồng hành cùng bạn trong từng công trình – bền vững, an toàn và hiệu quả!